آذربايجان توركجه سي

آذربايجان توركجه سي
وبسايت خبري تحليلي نداي آذربايجان

آذربايجان توركجه سي

آذربايجان توركجه سي (Azərbaycan dili ,Азәрбајҹан дили) تورک دیللری عایيله سینه عايیددیر. بو دیلده ان چوخ استان آذربایجان (ایران) دا و آذربایجان رسپوبلیکاسیندا دانیشیلیر. آذربایجان تورکجه‌سی آذربایجان رسپوبلیکاسینین رسمی دولت دیلی دیر.
الیفبا

تورک دیللرینین ان قدیم الیفباسی ینی سئی الیفباسی کی تورکلر موسلمان اولمامیشدان بو الیفبانی گوی تورک امپراتورلوغوندا و ها بله خزر امپراتورلوغوندا، بیر آز ده یيشیکلی ایشلدیرمیشلر. اویغور تورک لرینده ن بو الیفبادا چوخلو کیتاب قالیب ، بونلارین چوخو 18نجی عصرده تورفان شهرینین اطراف داغلاریندا کی بیر ماغارادان تاپیلدی. موغوللارین اوز الیفبا و یازی لاری اولمادان اویغور الیفباسین ایشلدیردیلر.


عرب الیفباسی

آذربایجان تورکجه‌سی 14نجی عصرلرده ن بو یانا عرب الیفباسیلا یازیلیب. بو الیفبا هله ده گونئی آذربایجاندا و هابئله تمام ایراندا اولان تورکلرین بو گونکو ایشلتديگی الیفبادیر. بو الیفبانی تورک دیللریله ایشلتمه ده بیر سیرا اسگیکلیکلری وار دیر. تورک دیللرینده سسلی حرف لرین چوخو عرب الیفباسینین بو دیللر اوچون موناسیب اولماماسین گورسدیر. اونونلا بئله بو الیفبانین ایصلاحینا اینانان عالیملر بیر پارا قرار و ایصلاح لاری تکلیف ادیبلر. ایراندا نشر اولان وارلیق مجلله سینین تشبوثیله بیر اورتوگرافیا سئمیناریندا بیر نچه اصل قرار قویولوب.


19نجی عصر قوزئی آذربایجان روسیه الینه کئچندن سونرا ، آذربایجان و تئیخا قفقاز موسلمانلاری بویوک روسیه امپراتورلوغو تنظیماتیندا یاشایاراق آوروپا و خصوصا روسیه یازیسی و اویرتمه طرزلریله (پداگوژی) تانیش اولدولار. بو عصرده بیر سیرا آزربایجانلی ضیالیلاری میللتین ساوادلی اولماسینا الیفبانین دگیشمه سین تکلیف ائتدیلر. بونلارین ایچینده میرزا فتحعلی آخوندوف، میرزا جلیل قلیزاده کیمی داهی اینسانلار دا داخیل اولوردولار.
لاتین الیفباسی

بولشئویکلر قوزئی آذربایجان دا حاکمیتی اله کئچیردیکدن سونرا لاتین الیفبانین ایشلدمه سین نظره آلدیلار. بیرقازته باکی دا 1926 دا لاتین دیلینده چیخیردی. 1928نجی ایده دونیا تورکولوگلاری باکی دا یيغیشیب بیر قورولتای دا لاتین الیفباسین تورک دیللرینه ان اویغون تانیدیلار. آذربایجان سوویت رسپوبلیکاسی همین ایل لاتین الیفبانین ایشلتمه سینه قانون کئچیردی.
سیریلیک الیفباسی

1938اينجی ایلده ایستالین لاتین الیفباسینین یئرینه سیریلیک (روس و اسلاو)الیفباسین ایشلتمه یه فرمان وئردی.
لاتین الیفباسی

1991اينجی ایل قیزیل اوردو یوروشوندن سونرا، قوزئی آذربایجان ضیالی لاری الیفبانین ده یشمه‌سین تکلیف ائتدیلر و سونرا موستقل آذربایجان پارلامئنتی بونو قانونا کئچیرتدی.

 

آذربایجان توركجه سينده لاتین و تورک-عرب الیفبا ده یشیکلیک‌لری و قارشیلیقلاری

تورک-عرب لاتین کیریل لاتین
ایران آذر. و ۱۹۲۹-جی ایله دک قوزئی آذر. ۱۹۳۹-۱۹۲۹ ۱۹۹۱-۱۹۳۹ ۱۹۹۱
ا,آ A a А а A a
B b Б б B b
C c Ҹ ҹ C c
چ Ç ç Ч ч Ç ç
D d Д д D d
  E e Е е E e
,(فتحه) Ə ə Ә ә Ə ə
F f Ф ф F f
گ G g Ҝ ҝ G g
Ğ ğ Ғ ғ Ğ ğ
, H h Һ һ H h
X x Х х X x
  I i Ы ы I ı
ی Ь ь И и İ i
ژ J j Ж ж J j
K k К к K k
Q q Г г Q q
L l Л л L l
M m М м M m
N n Н н N n
O o О о O o
  Ö ö Ө ө Ö ö
پ P p П п P p
R r Р р R r
,, S s С с S s
Ş ş Ш ш Ş ş
, T t Т т T t
U u У у U u
Ü ü Ү ү Ü ü
V v В в V v
ی Y y Ј ј Y y
,,, Z z З з Z z

 

 




زبان مردم آذربایجان

نوشته ای ازدکترجوادهیئت

عده ای ازهموطنان ماکه اغلب حسن نیت هم دارند،تحت تاثیراستعمارفرهنگی نیم قرن گذشته ادعامیکنندکه ترکی زبان مردم آذربایجان وترک زبانان ایران نیست،زیرازبان این مردم تاآمدن مغول ها به ایران(تاتی)ویا(فارسی)بوده وترکی درزمان حکومت مغولان به مردم تحمیل شده است،به بیان واضح ترحکومت مغول(یاسلجوقیان یاصفویه)به مردم آذربایجان ترکی یادداده وآنها راوادارکرده تادرخانه وخانواده وایل وتباروشهرودیارخویش ترکی صحبت کنندواین جریان سبب شده که زبان مادری خودرافراموش کنندوترک زبان شوند!

بعدمیگویندکه به دلائل فوق ﻧﮋادترک زبانان ایران،ترک نیست بلکه ﻧﮋادآنها آریائی وایرانی است.
اغلب این افراد بدون آنکه معنی علمی ﻧﮋادرابدانندمیخواهندازاقوام مختلف ومتعددایرانی که بدون نیاز به اقامه هیچ دلیلی ایرانی هستند،یک ﻧﮋادخیالی بسازند وازآن ﻧﮋادبرتر،یک ملت واحد ونمونه بتراشندتابتواننداستقلال ایران راحفظ کنندودربرابرخطرات پان تورکیزم تاب مقاومت داشته باشند!

این افکارﻧﮋادپرستانه نتیجه مستقیم تعصبات شوونیستی وجهل است،وگرنه تاریخ کشورمابزرگترین گواه بربطلان نظرات اینگونه تصورات است.ایران رابعدازحمله اعراب وانقراض ساسانیان،ترکان سلجوقی بازسازی کردند.این شاه اسماعیل صفوی بود که بعدازحمله مغول وتیموریان دولت وکشورایران راتشکیل دادومذهب شیعه اثنی عشری رامذهب رسمی ایران اعلام نمودوبه میهن ماوحدت واستقلال بخشید.

کلمه ترک وترکی یک مفهوم زبانی وفرهنگی است وبه هیچ وجه معنی ﻧﮋادی رادربرنمیگیردوبه کسی اطلاق میشودکه زبان مادری اش ترکی باشدوبه آداب ورسوم مردم همزبان خودآشناباشد.
کلمه آریایی وهندواروپایی هم مفهوم ﻧﮋادی ندارندوبه گروه زبان هایی اطلاق میشودکه دارای وﯿﮋگی های زبانی بخصوص است(زبان های تصریفی وتحلیلی)
کلمه ﻧﮋادکه مدت ها زبانزد اروپائیها وبه خصوص آلمانی های نازی بودوسبب ریختن خون میلیون هامردم بیگناه گردیدازطرف تقریبا تمام ملت ها ودولت ها محکوم شده وجزعده ای متعصب ﻧﮋادپرست ویابیمارفکری که معنی ﻧﮋادرانمیدانند،آنهم درکشورهای عقب مانده،طرفداری ندارد.
به نظرماپان تورکیزم،پان عربیزم،پان ایرانیسم،وهمه پان های دیگرمحکوم ومغایربا اصول انسانیت میباشدوبرای ایران هم جزفلاکت وبدبختی چیزی نمیتواند به ارمغان بیاورد.

ﻧﮋادمجموعه خصوصیات ظاهری(رنگ،چشم،مو،جمجمه،صورت،...)انسان رامشخص میسازدودانشمندان فقط به وجودسه ﻧﮋاد(سفید،سیاه،زرد)قائلندوحتی ﻧﮋادزردراهم نتیجه اختلاط سفیدوسیاه میدانندواختلاف ﻧﮋادسفیدوسیاه راهم به تاثیراقلیم ومحیط درطول زمان نسبت میدهند) Dr.Legendre.

درمدت پنجاه سال،رﮋیم گذشته باداشتن آن همه دبستان ودبیرستان ودانشگاه به همراه سختگیری واختناق سازمان یافته برای امحاءزبان ترکی،کدام شهروقصبه ودهکده ویاعشیرت ترک زبان راتوانست فارس کند؟
معلوم نیست مغول های ساده یا صفویان باچه وسائل ومتدوشیوه نامکشوفی میلیونهامردم بیسوادوایلات دورافتاده راتعلیم زبان ترکی داده وحتی وادارنمودندکه زبان مادری یعنی تاتی یافارسی رافراموش کنندوعجیب ترآنکه درمیان ایلات ودهات دورافتاده بیش ازشهرهاکه مرکزتعلیم وتربیت است موفقیت داشته اند،که ترکی مردم عشایرخالص ترازاهالی شهرهاست.

درصورتی که زبان تحمیلی بفرض توفیق میبایست درشهرهابیش ازدهات ودردهات بیش ازایلات انتشاریافته باشد،معلوم نیست مغولان چرااینکاررابرای زبان مغولی خودشان انجام ندادندوبرعکس.خودشان هم مانندتاتی های بومی درمیان انبوه جمعیت ترکان تحلیل رفتندوبه فاصله دوسه نسل ترک زبان شدند.

به فرض اینکه این ادعاهادرست هم باشد،واقعیت اینست که زبان امروزمردم ترک زبان ایران،ترکی است،چون زبان هرمردمی همان زبانی است که دردامان مادران خودآموخته اندودرمیان خودصحبت میکنندنه زبانی که هزاران سال قبل اجدادشان درآن منطقه یامنطقه دیگرداشته اند.زبان هزارسال قبل جزوتاریخ است وبایدجزوتاریخ زبان های منطقه بررسی شود،واگراین چنین نبود،لازم می آمدمردم ایران زبان فارسی راهم رها کنندوبه دنبال زبان پهلوی وحتی فرس قدیم بروند.
کشورماکه درچهارراه حوادث تاریخ واقع شده ومحل تاخت وتازوهجوم ومهاجرت های بزرگ تاریخی قرارگرفته البته بایدچهره ای بااین مشخصات داشته باشدواقوام مختلف بازبان هاوشیوه های مختلف درآن باشند.
به هرحال زبان هرمردمی محترم است خواه اکثریت باشد،خواه اقلیت،خواه ازهزارسال قبل معمول شده باشد،خواه ازپانصدسال پیش.




صفحه قبل 1 2 3 4 5 ... 36 صفحه بعد

تبلیغات

مجله اینترنتی آذربایجان

ساير اخبار

با عاشورائیان

وهب مسیحی

امکانات